Edukacja
Zalecenie, wykłady, filmy instruktarzowe dla lekarzy i pacjentów
Endometrioza
Definicja: Gruczolistość błony śluzowej macicy) po raz pierwszy została opisana w literaturze medycznej przez Rokitańskiego w drugiej połowie XIX wieku, jako obecność czynnego endometrium poza jamą macicy.
Do chwili obecnej terminem endometrioza określa się schorzenie będące łagodnym procesem rozrostowym, w którym tkanki błony śluzowej macicy występują ektopowo (poza fizjologicznym usytuowaniem). Ektopowo występujące endometrium charakteryzuje się strukturą histologiczną błony śluzowej macicy oraz wykazuje jej czynność.
Endometrioza pomimo 150 lat badań nadal pozostaje enigmatycznym zjawiskiem.
W ostatnich latach coraz częściej pojawia się pogląd, że może nie być „prawdziwą” chorobą, lecz heterogenną jednostką z różnymi podtypami. Stwierdzono bowiem, że jedyną realnie istniejącą patologią, powstającą pod wpływem ektopowego endometrium, są guzy endometrialne. Wykazują one silną destrukcję otoczenia oraz możliwość transformacji nowotworowej.
Każda endometrioma wymaga zdecydowanego leczenia chirurgicznego.
Zmiany niecystyczne traktowane są jak „choroba” tylko u kobiet z dolegliwościami o nieustalonej przyczynie (głównie w diagnostyce niepłodności i zespołów dolegliwości miednicy mniejszej).
W celu rozszerzenia wiedzy na temat endometriozy zachecamy do przeczytania poniżej umieszczonych publikacji
[1]. Sznurkowski JJ, Emerich J. Endometriomas are more frequent on the left side. Acta Obstet Gynecol Scand. 2008;87(1):104-6.
Publikacja wskazując na częstsze lewostronne występowanie zmian endometriotycznych przyczyniła się do obalenia teorii metaplazji według której, prawdopodobieństwo romieszczenia ognisk endometriozy powinno być równe (50%) dla obu stron. Praca była wielokrotnie cytowana miedzy innymi w czasopiśmie o najwyższym wskaźniku oddziaływania Human Reproduction.
[2]. Rozprawa doktorska (Wieloczynnikowa analiza przebiegu endometriozy u kobit leczonych w Klinice Ginekologii
Instytutu Położnictwa AMG) w której wykazano, że endometrioza nie jest jednorodnym schorzeniem tylko heterogenną jednostką z różnymi podtypami. Każdy z typów histopatologicznych endometriozy wymaga odrębnego postępowania.
[3]. Sznurkowski JJ. Endometrioza i proces nowotworowy. Current Gynecologic Oncology. 2012; 10 (1): 61-70.
W pracy zebrano liczne dowody dużego podobieństwa endometriozy do procesu nowotworowego, związku z transformacją złośliwą oraz ze zwiększonym ryzykiem raka i innych nowotworów złośliwych. Nie jest jasne, czy zmiany endometriotyczne mogą bezpośrednio ulegać przemianie złośliwej, z etapem pośrednim, tzw. atypowej endometriozy, czy też endometrioza oraz rak posiadają wyłącznie wspólne początkowe, antecendentne mechanizmy i/lub czynniki predysponujące (np. genetyczną podatność, wrażliwość na ekspozycję toksynami środowiskowymi) z oczywistą dywergencją w przebiegu molekularnym. Występowanie endometriozy niewątpliwie stwarza zagrożenie onkologiczne, którego źródło powinno być wyjaśnione poprzez dalsze badania genetyczne i molekularne.
[4]. Aleksandra Ohler, Mirosław Dudziak, Jacek Jan Sznurkowski. Primary ovarian clear cell carcinoma of the abdominal wall--a systematic review of the literature to establish optimal surgical management. Ginekol Pol 2015 Aug;86(8):574-81.
Metaanaliza dotycząca przypadków raka jasnokomórkowego jajnika który rozwinął się z guzów endomatrialnych zloakalizowanych w powłokach brzusznych w bliźnie po cięciu cesarskim miała na celu określenie optymalnego sposobu leczenia. Praca wskazała również na realne zagrożenie rozwoju agresywnego raka z przetrwałych ognisk endometriozy w bliźnie po ciąciu cesarskim w okresie 10-15 lat po porodzie